Covid-19 eta desgaitasuna: elkartu-k aurkeztutako proposamenak

Helburua da, batetik, premia partikularrak hautematea kasu bakoitzean esku-hartze egokia egin ahal izateko eta, bestetik, Gipuzkoako desgaitasun fisikoak dituzten pertsonen egoera eta beharrak zehaztea erakunde eskudunetan beharrezkoak diren eskaerak egiteko.

Konfinamendu neurriak hasi zirenetik 200 pertsona inguru harremanetan jarri ondoren, eta bildutako informazioarekin, elkartu-k hainbat idazki zuzendu ditu erakunde eskudunei desgaitasun fisikoa duten pertsonen oinarrizko eskubideak eta bizi kalitatea bermatuko dituzten neurriak hartzea eskatzeko. Laburbilduz, planteatutako gaiak honako hauek izan dira:

 

 

• Egoera zailak antzeman dira laguntzaile pertsonal bat kontratatzerakoan, gertakarien kasuan, esate baterako, laneko bajak edo dimisioak. Hori dela eta, baliabide publikoa sortzea eskatu da laguntzaile pertsonal bat kontratatu behar duten desgaitasuna eta/edo mendekotasuna duten pertsonak joan daitezen.

     Laguntzaile pertsonalei dagokienez, beharrezkoak diren segurtasun neurriak edozein kasutan bermatzea ere eskatu da, gai         hau egoitza zentroetako profesionalentzat eta Etxez-etxeko Laguntza Zerbitzura bideratu den moduan.

     Halaber, Laguntzaile Pertsonalak kontratatzeko baldintzei malgutasuna emateko beharra ere planteatu da, bereziki                       ahaidetasun harremana eta lanbide kualifikazioari dagokionez, 2008ko azaroak 27ko akordioa, Mendekotasunaren                         Autonomia      eta Arretarako Sistemaren zentro eta zerbitzuen kalitatea bermatzeko ohiko irizpideen akreditazioari                       buruzkoa,        partzialki aldatzen duen 2020ko martxoaren 23ko Ebazpena, Eskubide Sozialetarako Estatu Idazkariarena,               aplikatuz.

 

• Etxez-etxeko Laguntza Zerbitzuak beharrezko estaldurarik eskaintzen ez duen egoera antzeman da. Hori dela eta, eskatu da zerbitzu honen prestazioek egoera honetan desgaitasuna eta/edo mendekotasuna duten pertsonen behar guztiei eta kasu bakoitzean eskatzen den intentsitateari erantzuteko.

• Hezkuntza behar bereziak dituzten ikasleek ikastetxeak itxi ondoren hezkuntzarako eskubidea bermatzen ez duten egoerak antzeman dira. Hori dela eta, argibideak eskatu dira gai honen inguruan, baita beste ikasleekin berdintasun baldintzetan desgaitasuna duten haurren hezkuntza eskubidea bermatzeko hartzen ari diren neurri eta irizpideei buruzko informazioa ere. Era berean, desgaitasuna duten haurrak desgaitasunagatik hezkuntza sistema orokorretik kanpo ez uzteko eskatu da, eta zentzuzko doikuntzak egin behar direla banakako beharren arabera.

• Mendekotasun eta/edo desgaitasun egoeran dauden pertsonentzako foru zentroen sarearen laguntza duten etxebizitzak eta egoitza erabiltzen duten pertsonen etxera itzultzeko Programan gabeziak edo neurri urriak hauteman dira. Horregatik, laguntza produktuak ematean ikuspegi malgu eta irekia har dadila eskatu da, nahikoa ez den katalogo itxi bati eutsi gabe. Era berean, aurreikusitako laguntza ekonomikoen gehikuntza eskatu da, etxeko arreta duintze aldera, alarma egoera irauten duen bitartean uko egiten zaion instituzionalizatutako zainketek sortutako kostua kontuan hartuta.

• Familiako zaintzaileen lana aitortzeko gabeziak hauteman dira, Covid-19tik eratorritako osasun eta gizarte krisian zainketaren erantzukizuna bere gain hartu dutenak. Beraz, familiako arreta duina izan dadin eskatu da, Abenduaren 12ko 24/2017 Foru Dekretuan ezarritako baldintzak eta mugak ezabatzeko, Familia Ingurunean Arretarako Prestazio Ekonomikora sartzeko (formakuntza ikastaroa egiteko betebeharra, % 65etik gorako desgaitasuna edo mendekotasun egoeran dauden pertsonak familiako zaintzaile gisa ez aitortzea, familiako zaintzak jasotzen dituztenei urteko jarraipena ezartzea, etab.).

 

 

Era berean, elkartu-k kezka adierazi du desgaitasuna eta/edo mendekotasun egoeran dauden pertsonek jaso dezaketen arretarengatik konfinamendu neurriak murriztearen ondorioz. Horrela, lan-jardueran gehitzea edo diagnostiko positiboak ekar ditzaketen proba masiboak egitea eta familiako zaintzaileak gero isolatzea, eguneko zentroak eta okupazio zentroak ixtearekin batera, baita egoitzetan bizi den errealitatea ere, familiaren zainketa katea hautsi dezaketen faktoreak dira eta, hauek dira inkomunikazioa hasi zenetik zainketaren erantzukizuna hartu dutenak.

Hori dela eta, erakunde eskudunei eskatu zaie zerbitzu eta prestazio malguak bermatzeko beharrezkoak diren arauzko aldaketak ezartzea, sarbide arinak, elkarren artean bateragarriak eta desgaitasun/mendekotasun egoerei modu egokienean aurre egiteko estaldura nahikoa eskaintzen dutenak.  ZAINTZA SISTEMAREN ERRONKA NAGUSIA, ZAINTZA DUINAK BERMATZEA, ORAIN HASIKO DA.

Azkenik, politika publikoak diseinatu, onartu eta gauzatzeko eskumenak dituzten erakundeek desgaitasuna duten pertsonak ordezkatzen dituzten Hirugarren Sektore Sozialaren entitateei, elkarrizketa zibilaren esparruan, entzuteko betebeharra dutela ekarri da gogora, Covid-19ren ondorioz sortutako osasun- eta gizarte-krisiaren testuinguruan hartu beharreko neurri egokiak adosteko.